પાયરસી: થોડાંક વિચારો

* જય વસાવડા એ (અને વિનયભાઈ એ એ લેખ share કરીને) પાયરસી વત્તા કોપી-પેસ્ટ વિશે પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા છે ત્યારે અમે કેમ પાછળ રહીએ? હું અહીં ક્રમવાર મારા મુદ્દા લખી રહ્યો છું. બધાં ૧૦૦ ટકા પાયરસીને સંગત નથી પણ ક્યાંક છેડા મળે જ છે.

૧. સ્વિડનમાં પાયરેટ પાર્ટીની સ્થાપના ક્યારનીય થઈ છે. (અને હમણાં તે પરથી ધર્મ બન્યો!) મૂળભૂત રીતે તેમનો હેતુ કોપી નહી પરંતુ માહિતી share કરવાનો છે. લેખમાં લખ્યું છે તેમ યુરોપ-અમેરિકામાં પાયરસીના કાયદા એટલા બધા કડક છે કે હમણાં જ Megaupload જેવી સાઈટ બંધ થઈ છે અને પાયરેટબે પોતાનું ડોમેઈન બદલીને .org માંથી .se કરી દીધું છે. અને પાછાં પેલાં, SOPA/PIPA જેવાં કાયદાઓ માથાં પર લટકે જ છે.

૨. આ બધાંની વચ્ચે આપણને એમ થાય કે મ્યુઝિક કે વિડીઓ કે મુવી ઈન્ડસ્ટ્રીઝ ભયંકર ખોટ ખાતી હશે? ના. ઉલ્ટું, ઇન્ટરનેટ આવ્યા પછી તો તેમનો વ્યાપ વધુ વ્યાપ્યો છે. Netflix જેવી સ્ટ્રિમીંગ કંપનીઓ (અને, iTunes વગેરે) ધૂમ કમાણી કરે છે. તો, આમાં પાયરસીને લીધે નૂકશાન થાય છે? ના. મુવી ડાઉનલોડ કરતાં કેટલાય લોકો મુવી ગમ્યા પછી ઓરીજીનલ સીડી-ડીવીડી વસાવે છે.

ઘણાં બધાં આર્ટિસ્ટો હવે પોતાની સર્જનાત્મક વસ્તુઓ Creative Commons લાયસન્સ હેઠળ મૂકે છે. ગુડ પ્રેક્ટિસ. કામ ગમ્યું? સીડી ખરીદો. અને, આર્ટિસ્ટને સપોર્ટ કરો.

૩. નોંધવા જેવી વાત છે કે સ્વિડનનો પેલો ધર્મ કોપી પર મહત્વ આપે છે, પેસ્ટ પર નહી. અવતાર મુવી ડાઉનલોડ કરો, નો પ્રોબ્લેમ, પણ અવતાર મુવીના ડાયકેટર તમે પોતે છો એવું ન કહો. ફ્રી ઈન્ફોર્મેશન નો મૂળ મુદ્દો આ છે. માહિતી મફત વહેંચવી જોઈએ પણ માહિતીના માલિક ન બનો.

૪. પાયરસી એ ચોરી નથી, કારણ કે ચોરીમાં, ૧. તમે મૂળ વસ્તુ એ જગ્યાએથી લઈ લો છો. ૨. તમે એ વસ્તુ ના માલિક બની જાવ છો.

૫. બોલિવુડને વિદેશી કાયદાઓએ આપેલો ફટકો બરાબર જ છે. એ લોકો ક્રેડિટ આપવી જેવી વસ્તુઓ સમજતા જ નથી. અંગ્રેજી ફિલ્મ હીટ થઈ, બનાવો દેશી સસ્તી નકલ. અંગ્રેજી ગીત હીટ, સસ્તી નકલ ટ્યુન સાથે તરત બોલીવુડમાં (અને પછી, લોલીવુડ, ઢોલીવુડ,…)

૬. લાયસન્સ કોને કહેવાય છે એ વાતની લોકોને ખબર નથી.

૭. ઓહ, ૫૦ હજારનો આઈફોન લીધો? ૧ ડોલરની એપ્લિકેશન? ના. કરો, જેલબ્રેક, નાખો પાયરેટેડ એપ્સ. આને સંપૂર્ણ ભારતીય માનસિકતા કહેવાય 🙂

૮. અને હા, ફ્લિકર-પિકાસા ફોટોગ્રાફ ફ્લિક કરવા માટે નથી.