* મને યાદ છે કે, બાલમંદિરમાં અને સ્કૂલમાં (અમે સ્કૂલ જ કહેતાં), જે મજા આવતી હતી, તેવી મજા કદાચ પછી ક્યારેય આવી નથી. હું નાનપણમાં (એટલે કે ૧ થી ૩ સોપાનમાં) બહુ શરમાળ હતો. ટાવરનાં બાલમંદિરમાં સરસ રમવાની સગવડ હતી, એ વખતે નાસ્તો પણ ત્યાંથી મળતો. દૂધ અને બિસ્કીટ પણ મળતાં, જેમાં જે દૂધ પીવે તેને જ બિસ્કીટ મળતું કારણકે, બધાં બિસ્કીટ ખાધા પછી દૂધ પીવાની ના પાડતાં! મમ્મીઓ ઘરેથી લેવા આવે તે પહેલાં જે મોટાભાગની વિકેટ પડી ગઇ હોય. પણ, હું ખૂણામાં એકલો રમતો રહેતો…
મને યાદ છે, એક વાત ઉપર બહુ શરતો લાગતી. છોકરીઓને ડૂંટી હોય કે ન હોય? થોડા વખત પછી આ વાતની સાબિતી મળી ગઇ. એક છોકરી જોર-જોરથી ફૂંદરડી ફરતી હતી, એ વખતે તેનું ફ્રોક ઉપર થયું. મેં મારા મિત્રને બતાવ્યું, જો છોકરીઓને પણ ડૂંટી હોય છે! આવાં દિવસો હતાં, જ્યાં નિર્દોષતા સિવાય કોઇ ખ્યાલો નહોતા.
અમુક (ખાસ કરીને કોકિલાબેન) શિક્ષકો જોડે જ મને ફાવતું. એ ન આવ્યાં હોય તો, મને સંભાળવો આકરો પડી જતો! અને તેમનાં માટે મેં એકાદ સોપાનમાં વર્ગ પણ બદલાવેલો. થોડા વર્ષ પહેલાં તેઓ એક લગ્ન-સંભારંભમાં મળ્યાં, ત્યારે મને બધી વાતો ફરી યાદ આવી.. બીજા એક બેન હતાં, જેમની જોડે હું લગ્ન કરવા માંગતો હતો! મને શી ખબર હતી કે લગ્ન શું છે!!
.. અને બાલમંદિરમાં તો, તમારાં ભાઇ-બહેનને લાવવાની છૂટ! મારા મામાની દિકરી બહેન, એક દિવસ મારી જોડે ક્લાસમાં આવી, આખો દિવસ ભણવાની જગ્યાએ અમે મસ્તી કરી, નાસ્તાની કેરી ખાધી. હિંચકા ખાધા! કોઇ કંઇ બોલ્યું નહિ, ઉલ્ટાનું બધાને મજા આવી. અને તમને ખબર છે, અત્યારની કોન્વેન્ટ સ્કૂલમાં છોકરાઓને લેવા તેની મમ્મી જ જઇ શકે, તે પણ આઇ-કાર્ડ લઇને જ! કદાચ અત્યારે એ બરાબર પણ હશે.
કોઇ પ્રવૃતિમાં ભાગ લેવામાં હું મોટો ચોર. જન્માષ્ટમી વખતે મારે કૃષ્ણ બનવાનું આવ્યું. જેવા બેને મારો શર્ટ કાઢીને ડ્રેસ પહેરાવવાની શરુઆત કરીકે, હું ભયંકર રીતે ભેંકડા તાણવા માંડ્યો..! તરત જ બીજા કોઇ છોકરાને પકડીને કૃષ્ણ બનાવવામાં આવ્યો.
૧ લું ધોરણ પણ મેં ત્યાં જ કર્યું. જયેશભાઇ નામનાં શિક્ષક મને હજી પણ સારી રીતે યાદ છે. મારે હવે મારા ક્લાસનાં ફોટા સ્કેન કરીને મૂકવા જોઇએ. કારણકે, મોટાભાગનાં હવે અલગ છે. કોઇ-કોઇ ઘણી સારી જગ્યાએ છે. પણ, એક વાત છે – જરુરી નથી કે તમે ૧ થી ૧૦ માં ટોપ ઉપર હોવ, તો તમે સફળ થશો, જોકે મારી સફળતાની વ્યાખ્યા અલગ છે એ તો તમને ખબર છે.